چکیده: در این تحقیق پارامترهای مؤثر بر فرآیندهای لیچینگ و سمنتاسیون کانسنگ معدن مس دوگان، بهینه‌سازی و بررسی سینتیکی این فرآیندها مورد مطالعه قرار گرفته است. آزمایش‌های لیچینگ همزنی با استفاده از روش‌های طراحی آزمایش‌ها، تأثیر فاکتورهای غلظت اسید، ابعاد ذرات، درصد جامد، زمان و سرعت همزنی بر روی بازیابی مس و آهن بررسی شده است، همچنین بررسی سینتیکی میزان بازیابی مس لیچینگ همزنی بر حسب زمان مورد بررسی قرار گرفت. با بررسی مدل‏های مختلف نشان داده شد که سینتیک واکنش از نوع مرتبه اول پیروی می‏کند. همچنین تأثیر پارامترهای مانند pH، غلظت اسید، زمان، دور همزنی و بررسی سینتیکی با استفاده از روش طراحی آزمایش‌ها بر فرآیند سمنتاسیون مس بررسی گردید. نتایج آزمایش بطری غلتان نشان داد که میزان اسید مصرفی کانسنگ مس دوگان در ابعاد 75 و 500 میکرون به ترتیب برابر با 130 و 104 کیلوگرم بر تن با میزان بازیابی 95/9 و 86/1 درصد است. نتایج آزمایش‌های لیچینگ همزنی نشان داد که غلظت اسید، زمان، اندازه ذرات و درصد جامد در مقایسه با سایر پارامترها تأثیر بیشتری بر بازیابی مس دارند. از بین اندرکنش‌ها نیز اندرکنش غلظت اسید-اندازه ذرات دارای بیشترین تأثیر بر بازیابی مس بود. نتایج نشان داد که میزان انحلال آهن بسیار کم بوده و در بیشترین حالت، 2/7 درصد به‏دست آمد که مشکلی از لحاظ آهن در فرآیند صنعتی ایجاد نمی‌کند. در نهایت شرایط بهینه برای غلظت اسید 120 و 130 کیلوگرم بر تن، ابعاد دانه‌بندی 300 میکرون، زمان 150 دقیقه و درصد جامد 30 و 40 درصد تعیین شد که میزان بازیابی حاصل از آزمایش‌ها با میزان بازیابی پیش‌بینی شده انطباق مناسبی داشت. نتایج حاصل از آزمایش‌های سمنتاسیون نشان داد که سه پارامتر زمان، سرعت همزنی و غلظت مس به ترتیب دارای بیشترین تأثیر بر فرآیند سمنتاسیون مس هستند. نتایج حاصل از بررسی سینتیک سمنتاسیون نشان داد که به ترتیب زمان و سرعت همزنی دارای بیشترین تأثیر بر سینتیک سمنتاسیون هستند. از بین اندرکنش‌ها نیز اندرکنش زمان-سرعت همزنی دارای بیشترین تأثیر بر سینتیک سمنتاسیون بود. در نهایت شرایط بهینه برای بهبود بازیابی سمنتاسیون، زمان 10 دقیقه، غلظت مس 3 گرم بر لیتر، pH برابر با 1 و سرعت همزنی 500 دور بر دقیقه توسط نرم افزار معرفی شد که در شرایط بهینه میزان بازیابی سمنتاسیون حدود 90 درصد بود و نتایج نشان داد که بازیابی حاصل از آزمایش‌ها و بازیابی پیش‎بینی شده انطباق مناسبی با هم دارند. از بین اندرکنش‌ها نیز اندرکنش زمان-سرعت همزنی دارای تأثیر بیشتری بر بازیابی سمنتاسیون بود.