چکیده: علی‌رغم اهمیت عنصر پتاسیم در تنش‌های زنده و غیرزنده، تثبیت آن در خاک به آسانی صورت می‌گیرد که موجب کاهش کارایی مصرف و هدررفت آن می‌شود. این پژوهش به منظور ارزیابی باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم به همراه مقادیر مختلف کود سولفات پتاسیم روی کلزا (Brassica napus L.) رقم هایولا 50 در دو خاک شور و غیرشور اجرا شد. آزمایش‌ها به صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 98-1397 انجام گردید. تیمارها شامل کود سولفات پتاسیم (44 درصد) در هفت سطح (شاهد، 25، 50، 75، 100، 125 و 150 کیلوگرم در هکتار) به‌عنوان کرت اصلی و جدایه‌های باکتری در پنج سطح شاهد، باکتری Pantoea agglomerans، باکتری Rahnella aquatilis، ترکیب همزمان دو باکتری و کود زیستی تجاری پتابارور 2 به‌عنوان کرت فرعی بودند. صفات عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و روغن دانه، میزان جذب عناصر سدیم و پتاسیم در خاک و گیاه اندازه‌گیری و شاخص‌های کارایی پتاسیم نیز محاسبه گردید. نتایج نشان داد که با اعمال تیمارها، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن و میزان جذب پتاسیم در دانه و ساقه به ترتیب به مقدار 1/40-6/8، 5/31-4/6، 7/62-8/12، 8/23-0/6 و 5/13-1/1 درصد در شرایط غیرشور و 0/40-3/6، 9/33-7/3، 2/71-4/9، 0/21-7/2 و 1/21-2/4 درصد در خاک شور در مقایسه با تیمار شاهد افزایش نشان داد. بیشترین مقدار برای تمامی صفات مورد مطالعه، در بین تیمارهای حل‌کننده باکتری، مربوط به تیمار ترکیب دو باکتری بود که به‌عنوان بهترین تیمار در هر دو خاک غیرشور و شور مشاهده شد. طبق نتایج تجزیه رگرسیون، تلقیح همزمان باکتری‌ها در خاک غیرشور با کاهش مصرف کود پتاسیم به مقدار 9/10 کیلوگرم در هکتار (3/13 درصد)، عملکرد دانه 4/1226 کیلوگرم در هکتار (7/39 درصد) و در خاک شور علاوه بر کاهش مصرف کود پتاسیم به مقدار 9/13 کیلوگرم در هکتار (4/12 درصد)، عملکرد دانه را به میزان 305 کیلوگرم در هکتار (7/11 درصد) نسبت به شاهد افزایش داد که از آن می‌توان به خوبی در زراعت پایدار کلزا استفاده کرد.