چکیده: برش چپقلو در فاصله ی حدود 90 کیلومتری جنوب شرق شهر زنجان و در کوه های سلطانیه قرار دارد. این برش، از لحاظ تقسیمات رسوبی- ساختاری ایران در زون البرز و از لحاظ زمین‌ساختی، در زمان پرکامبرین پسین- کامبرین پیشین (حدود 900 تا 550 میلیون سال قبل) در حاشیه‌ی شمال شرقی گندوانا و در حاشیه‌ی جنوبی اقیانوس پروتوتتیس قرار داشته است. سازند بایندور و بخش دولومیت زیرین سازند سلطانیه توالی های مورد مطالعه به سن پرکامبرین پسین در این برش هستند‌. سازند بایندور به ضخامت 605 متر شامل میان لایه هایی از دولومیت همراه با نودول ها و نوارهای لایه لایه ی چرت و جلبک های سبز- آبی (استروماتولیت) می‌باشد. این سازند با سطح تماس هم شیب بر روی سازند کهر قرار گرفته و توسط سازند سلطانیه بصورت هم شیب پوشیده می شود. بخش دولومیت زیرین سازند سلطانیه به ضخامت 100 متر بوده و متشکل از دولومیت های نازک تا ضخیم لایه و توده ای استروماتولیت دار حاوی نودول و نوارهای چرت است. در بررسی‌های صحرایی و همچنین مطالعات میکروسکوپی، براساس ویژگی های ماکروفابریکی و میکروفابریکی (لایه بندی، ساختار و ریخت شناسی)، پنج نوع استروماتولیت شامل انواع استروماتولیت‌های مسطح، نامنظم، کورک‌دار، ستونی و کروی شناسایی شده است. تنوع استروماتولیت ها در سازند بایندور از بخش دولومیت زیرین سازند سلطانیه بیشتر است و در قسمت های بالاتر بخش دولومیت زیرین سازند سلطانیه، از تنوع استروماتولیت ها کاسته می شود. بررسی انواع استروماتولیت ها در برش چپقلو نشان می‌دهد که آنها در یک محیط کم‌عمق و کم انرژی تشکیل شده اند. مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی، منجر به شناسایی 5 نوع دولومیت در این برش گردید که عبارتند از: 1) دولومیت‌های خیلی ریزبلور2) دولو میت‌های ریزبلور3) دولومیت های متوسط بلور 4) دولومیت های متوسط تا درشت بلور و 5) سیمان دولومیتی. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بیشترین انواع دولومیت-ها در این برش، دولومیت های ریز بلور و متوسط بلور هستند. با توجه به شواهد پتروگرافی و سنگ شناختی در دولومیت‌های خیلی ریزبلور، از جمله وجود لامیناسیون های استروماتولیتی و حضور شواهد تبخیری مانند وجود قطعات برش و همچنین شواهد ژئوشیمیایی مانند مقادیر بالای Na و‌ مقادیر بالاتر Sr در دولومیت های خیلی ریزبلور نسبت به دولومیت‌های درشت‌بلورتر، مدل دولومیتی‌شدن برای دولومیت‌های خیلی ریزبلور از نوع مدل سبخایی می باشد. با توجه به حضور شواهدی نظیر پلوئید‌ها در دولومیت‌های ریزبلور و قطع شدن آنها توسط استیلولیت‌ها، مکانیسم تشکیل دولومیت های ریزبلور در برش چپقلو مدل تدفینی کم‌عمق می باشد. این نوع دولومیت‌ها از تبلور مجدد دولومیت‌های نوع اول بوجود آمده‌اند. مطالعات ژئوشیمیایی نشان می‌دهد در این دولومیت‌ها مقادیر Na و Sr کمتر از دولومیت‌های خیلی ریزبلور می‌باشد. مقادیر Sr کمتر این نوع دولومیت‌ها بعلت اثرات سیالات می‌باشد و مقادیر بالای عناصر Fe و Mn در این دولومیت‌ها شرایط احیایی حاکم بر تشکیل این دولومیت ها را نشان می‌دهد. با توجه به افزایش عمق تدفین و اندازه ی بلورهای درشت تر دولومیت‌های نوع 3 تا 5 نسبت به دولومیت‌های قبلی، مکانیسم دولومیتی‌شدن در این نوع دولومیت ها، مدل دولومیتی شدن تدفینی عمیق می‌باشد. این مدل با شواهد ژئوشیمیایی از قبیل مقدار پایین استرانسیم در دولومیت های درشت بلور این برش، نسبت به آب دریا و دولومیت های عهد حاضر و حتی نسبت به دولومیت های خیلی ریزبلور و افزایش مقدار Mg حاکی از درشت بلور شدن و عمق تدفین بیشتر این دولومیت ها قابل توجیه است.