شرکت خلاق، یک مفهوم جدید و مهم در حوزه کسب‌وکارهای نوین و نظام حقوقی ایران است که در سال ۱۳۹۶ توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف «توسعه زیست بوم فناوری و کارآفرینی در کشور و اشتغال‌زایی برای جوانان و حمایت‌های مادی و حقوقی» طی سند «آیین‌نامه اجرایی برنامه توسعه زیست بوم شرکت‌های خلاق» معرفی و مقرراتش تدوین شد.
واحدهای خلاق، اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی هستند که در حوزه صنایع خلاق، فرهنگی، علوم اجتماعی و علوم انسانی فعالیت دارند و از مهارت های انسانی، نوآوری و فناوری های نوین برخوردار هستند و نسبت به ارائه محصولات (کالا و خدمات) نوآورانه و یا با بهره برداری از فناوری های نوین و الگوهای جدید کسب و کار اقدام می نمایند.
این واحدها شامل دو بخش اصلی می باشند:
شرکت ها و موسسات خلاق: اشخاص حقوقی غیر دولتی (شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی) هستند که در حوزه صنایع خلاق، فرهنگی، علوم اجتماعی و انسانی فعالیت دارند و از مهارت های انسانی، نوآوری و فناوری های نوین برخوردار هستند و نسبت به ارائه محصولات (کالا و خدمات) نوآورانه و یا با بهره برداری از فناوری های نوین و الگوهای جدید کسب و کار اقدام می نمایند.
اشخاص خلاق: اشخاص حقیقی که در حوزه صنایع خلاق، فرهنگی، علوم اجتماعی و انسانی فعالیت دارند و از مهارت، نوآوری و تجربه در این زمینه برخوردار هستند و از دانش و مهارت خود در زمینه کسب و کار در حوزه های تخصصی صنایع خلاق به گونه ای اثربخش بهره برداری می نمایند.
از این رو، مطابق «آیین‌نامه اجرایی برنامه توسعه زیست بوم شرکت‌های خلاق»، شرکت خلاق به شرکت‌ها و موسسات خصوصی نوآوری اطلاق می‌شود که یا در صنایع خلاق و فرهنگی مشغول بوده و یا الگوهای نوین کسب‌وکار را در ارائه محصولات و خدمات خود به کار گرفته باشند.
شرکت خلاق، شرکتی است که جوهره رشد آنها یعنی خلاقیت و نوآوری، برای ارائه محصولات و خدمات جدید و مدل‌های نوین کسب‌وکار در سطح بازار هدف است، رشد و توسعه محصولات و خدمات آنها بر خلاف شرکت‌های دانش‌بنیان محصولاتی مبتنی بر فناوری پیشرفته نیست.
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری این شرکت‌ها را در سه حوزه «توسعه بازار محصولات و خدمات، تسهیل فضای کسب‌وکار و پشتیبانی مالی و جذب سرمایه» حمایت می‌نماید. حمایتی که نزدیک و هم‌تراز با قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود که از آن جمله می‌توان به معافیت مالیاتی اشاره کرد.
