گزارش برگزاری دومین کنگره ملی زغالسنگ ایران (7-5 شهریور 1393)

شنبه ۱۵ شهریور ۱۳۹۳- ۱۱:۲۱:۴۲

زغالسنگ یکی از قدیمی­ترین فرآورده­های معدنی است که به عنوان مهم­ترین منبع تأمین سوخت مورد استفادۀ بشر قرار گرفته است. روند گرم‌تر شدن کره زمین، بسیاری از کشورها، کارخانه‌ها و صنایع تولیدی را به سمت سوخت هسته‌ای، انرژی‌های نو وانرژی‌های تجدیدپذیر (انرژی خورشیدی، انرژی زمین گرمایی، انرژی باد، زیست توده و بیوانرژی، هیدروژن و پیل سوختی و نیروگاه آبی)، سوق داده است، اما آمارهای رسمی نشان می‌دهند هنوز هم استفاده از سوخت‌های فسیلی(نفت،گازطبیعی و زغالسنگ) جزء منابع مهم انرژی در جهان هستند واهمیت خود را به عنوان سوخت از گذشته تا به حال حفظ کرده­اند.

زغالسنگ فراوان‌ترین سوخت فسیلی در جهان است که به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تولید انرژی، نقش غیرقابل انکاری در گسترش صنعتی کشورها دارد و در صدر جدول منابع تأمین انرژی جهان قرار دارد. وضعیت متزلزل بازار نفت نیز توجه جهانیان را معطوف به استفاده از سوخت­های قدیمی نظیر زغالسنگ کرده است. بهای ارزان‌ زغالسنگ بر میزان تقاضا از سوی بازار کشورهای نوظهور اقتصادی افزوده و بهره‌مندی از سوخت‌های پاک به موضوع اجلاس مختلف رهبران سیاسی محدود شده است. در هند، چین و کشورهای پهناور آسیای جنوب‌شرقی هنوز هم استفاده از زغالسنگ بین 65 تا 70 درصد از منابع تأمین انرژی این مناطق را تشکیل می‌دهد، حتی پیش‌بینی می‌شود به دلیل رکود عمیق مالی در اروپا و آمریکا، کشورهای درگیر بحران همچنان علاقه چندانی به سرمایه‌گذاری در بخش توسعه انرژی‌های پاک نداشته و به واردات گسترده زغالسنگ ادامه دهند.

اگر چه زغالسنگ در گذشته­های دور فقط به عنوان منبع تأمین انرژی کاربرد داشت، ولی امروزه مصارف بسیار متعددی در دنیا پیدا کرده است.از زغالسنگ به عنوان سوختدر نیروگاه‌های حرارتی مولد برق، در تولید بخار توسط توربین‌های بخار در کارخانجات صنعتی، راه‌آهن و در کشتی‌ها و نیز به صورت سوخت خانگی در برخی از کشورها استفاده می‌شود. زغالسنگ کک شو معمولاً در واحدهای کک سازی به کک تبدیل شده و به عنوان عامل احیاء در ذوب فلزاتی مانند آهن، روی و آلومینیوم استفاده می­شود.زغالسنگ حرارتی برای تأمین گرمای محیط و همچنین انرژی صنایعی مانند سیمان و فولاد­سازی و یا تولید انرژی الکتریکی به کارمی­رود. در حدود 40 درصد از برق جهان از نیروگاه­های زغالسنگی تأمین می‌شود به ­طوری که علی­رغم کشف منابع دیگر انرژی، زغالسنگ نقش اول را در تولید انرژی الکتریکی داراست. به ­عنوان مثال سهم زغالسنگ در تولید برق در کشور لهستان حدود 95 درصد است. زغالسنگ در تولید خوراک صنایع شیمیایی، سوخت‌های دیزل، هیدروژن و کود شیمیایی نیز نقش مؤثری دارد.

کشور ایران از نظر ذخایر زغالسنگ از پتانسیل خوبی برخوردار است. پنج حوزه زغالسنگی ایران شامل طبس، کرمان، البرز شرقی، البرز مرکزی و البرز غربی می­باشد که بیشترین ذخایر قطعی اکتشافی در طبس و سپس در حوزه کرمان قرار دارد. ذخایر قطعی زغالسنگ در ایران 1/1 میلیارد تن است که 3/72% از آن به ذخایر زغالسنگ کک شو و 7/27% به ذخایر زغالسنگ حرارتی اختصاص دارد. ذخایر احتمالی زغالسنگ ایران حدود 7/1 میلیارد تن می‌باشد. پیش‌بینی می‌شود که ذخایر زمین‌شناسی زغالسنگ ایران بیش از 14 میلیارد تن باشد.

نیاز صنایع مختلف، اکتشاف و استخراج ذخایر زغالسنگ را الزامی می­سازد. اکتشاف و استخراج این ذخائر ارزشمند و صادرات آن‌ها علاوه بر رونقاقتصادی باعث افزایش میزان اشتغال در کشور خواهد شد.

در حال حاضر به دلیل تلاش و کوشش محققان و اندیشمندان در دانشگاه­ها، مراکز علمی و تحقیقاتی و واحدهای صنعتی، رشد علمی کشور در تولید علم، نوآوری، فناوری در صنعت زغالسنگ از موفقیت چشمگیری برخوردار است. با توجه به اینکه مهم­ترین کاربران دانش در جامعه، صاحبان صنعت می­باشند، لازم است که این دستاوردهای پژوهشی و فناوری به مراکز تولیدی، سایر ذی­نفعان و در نهایت سطح جامعه انتقال یابد. با این حال، اقدامات انجام شده به منظور سمت­گیری دانش به سوی کاربردی کردن آن بر اساس نیازهای کشور در این صنعت کافی نبوده و باعث فقدان ارتباط مناسب، فعال و سازنده بین مراکز علمی و تحقیقاتی و واحدهای صنعتی شده است. نتیجه این فقدان ارتباط مناسب، آن است که نه دانش در خدمت تولید قرار می­گیرد و نه تولید، دانش بنیان می­شود. بنابراین ضروری است ساز و کارهای لازم به منظور به کارگیری دانش و دستاوردهای پژوهشی در داخل کشور فراهم شود.

مهم­ترین وظیفه دانشگاه­ها و مراکز پژوهشی کشور ایجاد بسترهای مناسب برای تولید محتوای علمی و ارائه راه­حل­های علمی مبتنی بر یافته­های تحقیقاتی برای حل مشکلات موجود در صنایع مختلف است. در راستای ادای دین نسبت به ارتقاء دانش در این زمینه، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک دانشگاه صنعتی شاهرود به پشتوانه عظیم محققین و پژوهشگران این مرز و بوم با حضور اساتید دانشگاه، دانشجویان و مهندسین عزیز کشور اولین کنگره ملی زغالسنگ را در شهریورماه1391برگزار کرد. نظرسنجی از شرکت­کنندگان اولین کنگره ملی زغالسنگ نشان داد که برگزاری این کنگره به عنوان یک ابزار کمکی ارزشمند، نقش مفید و مؤثری در اطلاع رسانی، تولید و تبادل دانش و ایجاد همگرایی در آرا و نظرات ذی­نفعان ایفا کرده است.

پس از برگزاری موفق اولین کنگره ملی زغالسنگ، دبیرخانه دائمی کنگره ملی زغالسنگ به منظور تبیین اهمیت و ارتقای جایگاه صنعت زغالسنگ فعالیت خود را در دانشگاه صنعتی شاهرود آغاز کرد. کمک به سیاست­گذاری، برنامه­ریزی و انجام فعالیت­های لازم به منظور ارتقای کمّی و کیفی کنگره­های آتی با بهره­گیری از تمامی ظرفیت­ها و تجربه­های داخلی و خارجی ماموریت اصلی این دبیرخانه است. بدین منظور اهم وظایف دبیرخانه عبارتند از:

1. گردآوری تجارب و سوابق کنگره­های برگزار شده­ی پیشین به منظور استفاده و بهره مندی از آنها در کنگره­های آتی

2. گردآوری نظرات، پیشنهادات و انتقادات پیشکسوتان و صاحب­نظران در راستای برگزاری هرچه بهتر کنگره­های آتی

3. ارتقا و استاندارد کردن فرآیند انتخاب مقالات ارائه شده در کنگره، شاخص داوری و نیز قانونمند شدن نحوه­ی انتخاب مقالات برتر

4. همیاری با میزبان کنگره

در این راستا مقرر گردید هر دو سال یکبار کنگره ملی زغالسنگ به منظور آشنایی متخصصان و پژوهشگران دانشگاهی و مراکز پژوهشی و صنعتی کشور با فعالیت یکدیگر، مبادله افکار و ایده­های خلاقانه، ایجاد ارتباط بین صنعتگران و پژوهشگران، آشنایی با آخرین دستاوردهای علمی و فناوری در زمینه­های گوناگون زغالسنگ و جلب توجه مسوولین و صنعت به سرمایه­گذاری پژوهشی به میزبانی یکی از شرکت­های زغالسنگ کشور برگزار شود.

در این راستا پس از اعلام آمادگی مسئولان شرکت معادن زغالسنگ کرمان مقرر شد دومین کنگره ملی زغالسنگ در شرکت معادن زغالسنگ کرمان با همکاری دانشگاه شاهرود برگزار شود. از جمله اهداف اصلی این کنگره، علاوه بر گسترش ارتباط بین صنایع و دانشگاه­ها، مراکز علمی و تحقیقاتی، جهت­دهی فعالیت­های پژوهشی و تحقیقات کاربردی در دانشگاه­ها و مراکز تحقیقاتی منطبق بر نیازهای واحدهای صنعتی می­باشد. بدین منظور سازماندهی سخنرانی‌های کاربردی- تخصصی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی ارزشمند، سخنرانی‌های کلیدی کارآمد در سطح بالا و برپایی نمایشگاه برای ارائه­­ی دستاوردهای فعالان تولید و خدمت در صنعت زغالسنگ از جمله برنامه­های برگزارکنندگان دومین کنگره ملی زغالسنگ بود.

محورهای علمی کنگره با توجه به اهداف و برنامه­های مذکور طوری تدوین شد که کلیه زمینه­های علمی، کاربردی و مدیریتی قابل بحث در صنعت زغالسنگ را پوشش دهد. کمیته­های علمی و اجرایی شکل گرفت و فراخوان مقاله برای دانشگاه­ها و مؤسسات حقیقاتی ارسال شد. علی­رغم فرصت کوتاه مابین اعلام فراخوان کنگره تا برگزاری آن، استقبال خوبی از کنگره به عمل آمد به طوری که در بازه زمانی پذیرش مقالات، 132 مقاله توسط دبیرخانه کنگره دریافت شد که پس از انجام مراحل داوری توسط کمیته محترم داوران، 48 مقاله به صورت ارائه شفاهی و 30 مقاله به صورت ارائه پوستری مورد پذیرش قرار گرفت. برگزارکنندگان کنگره بر خود لازم می­دانند از کلیه اساتید و محققین ارجمند که با ارسال مقالات ارزشمند خود غنای علمی کنگره را ارتقا بخشیدند و موجب پربار تر شدن این رویداد علمی شدند، تقدیر و تشکر به عمل آورد.

حضور ارزشمند و افتخار آمیز اساتید از نقاط مختلف کشور در فرآیند داوری مقالات، به همراه مشارکت شایان تقدیر اساتید فرهیخته و پیشکسوت در این امر، علاوه بر ارتقاء سطح کیفی و دقت­افزایی داوری مقالات، سبب حضور و مشارکت چند وجهی دانشجویان، اساتید و دست اندرکاران مباحث مربوط به زغالسنگ از نقاط مختلف کشور شد که این عامل سبب بالندگی کنگره شده است.

اهتمام جدی برگزارکنندگان کنگره بر استفاده هر چه بیشتر از امکانات و قابلیت­های الکترونیکی در اطلاع رسانی، ثبت نام، دریافت مقالات، ارسال مقالات برای داوران، داوری مقالات، اعلام نتایج و سایر امور دبیرخانه­ای از طریق پایگاه اینترنتی کنگره (www.nicc2014.ir)به عنوان جایگزینی مناسب برای انجام این امور به صورت کاغذی نشانگر تعهدی است که برگزارکنندگان و مشارکت­کنندگان کنگره در حفاظت از محیط زیست و مدیریت بهینه مصرف انرژی، به اجرا گذاشته­اند و موجب مباهات برگزارکنندگان کنگره می­باشد.

مقالات پذیرفته شده در قالب دو نشست علمی موازی ارائه شدند. همچنین خلاصه این مقالات در قالب یک کتاب و مقالات کامل در قالب لوح فشرده منتشر شد که در اختیار محققان و دستگاه‌های اجرایی مرتبط قرار گرفت. با حضور اساتید، متخصصین، کارشناسان و مدیران محترم در جلسات ارائه این مقالات فرصتی فراهم شد تا محققین یافته­های خود را با یکدیگر به مشارکت گذارند و به دنبال آن همکاری­های بین دانشگاه و صنعت در این زمینه تقویت شود.

برگزاری دو کارگاه­ آموزشی یکی با عنوان "استخراج لایه های زغالسنگ با روشهای مکانیزه و نیمه مکانیزه" توسط استفان پل دیویدسون از صاحب نظران معدنکاری زغالسنگ کشور انگلستان و نیز کارگاه "انفجار مواد منفجره با استفاده از چاشنی الکتریکی و اکسپلودرها" توسط مهندس سید افضل مهری نژاد، برای معرفی آخرین ابداعات و تحولات در ابزارهای تحقیقاتی و تکنولوژی روز از دیگر برنامه­هایی بود که همزمان با این کنگره برگزار شدند که با استقبال بسیار خوبی مواجه شدند. برگزاری این کارگاه­های آموزشی و تخصصی فرصت مناسبی برای یادگیری و کسب مهارت­های نوین برای شرکت­کنندگان به ویژه اعضای محترم هیات علمی دانشگاه، دانشجویان و صنعتگران در سراسر کشور فراهم کرد.

دعوت از اساتید برجسته دانشگاه ها برای ایراد سخنرانی های کلیدی در این کنگره از نکات برجسته دومین کنگره بود. تعداد 5 سخنرانی کلیدی با عناوین "معدنکاری زغالسنگ و توسعه پایدار" توسط دکتر مرتضی اصانلو،"نقش بالقوه زغالسنگ در اقتصاد ایران" توسط دکتر سید کاظم اورعی،"چالش های پیش روی معدنکاری زغالسنگ" توسط دکتر کوروش شهریار،"نکات ایمنی در معادن زغالسنگ" توسط مهندس حسن مدنی و "انطباق برنامه های آموزشی با نیازهای صنعت" توسط مهندس هرمز ناصرنیا در روز اول کنگره ارائه شدند.

در راستای ارائه­­ی دستاوردهای علمی و تجربی، محصولات و پژوهش­های کاربردی و راهبردی شرکت­های فعال در حوزه­ی صنعت زغالسنگ، نمایشگاه تخصصی معدن و صنایع وابسته بنابر نیازسنجی‌های به عمل آمده و اعلام آمادگی و تمایل متولیان، صاحب‌نظران و شخصیت‌های حقیقی و حقوقی فعال در حوزه‌های گوناگون مرتبط با صنعت زغالسنگ، راه­اندازی شده است. این نمایشگاه تخصصی حاوی 22 غرفه بود که همگام با برنامه کنگره دایر شد. نمایشگاه­ مورد نظر فرصت مناسبی برای شرکت‌های سازنده، مشاوران، مؤسسات تحقیقاتی و پژوهشی و مؤسسات عمومی و سازمان‌ها ایجاد کرد تا آخرین دستاوردها، فن­آوری­ها و محصولات خود را به بازدیدکنندگان و مشتریان ارائه نمایند.این نمایشگاه مکان مناسبی برای متخصصان جهت ملاقات و تبادل اطلاعات و تجربیات در زمینه محصولات ارائه شده برای رفع نیازها و خواسته‌های سازمان­ها و بخش­های متبوع‌شان محسوب می‌شد. این رویداد باعث شد که کلیه دعوت‌شدگان اعم از اساتید، محققان، مدیران، مهندسان، صاحبان صنایع و سایر متخصصان مرتبط با موضوع کنگره با یکدیگر ملاقات داشته و اطلاعات خود را پیرامون محصولات جدید، بازارهای جهانی و مشتریان با یکدیگر مبادله نمایند. این نمایشگاه با استقبال گسترده‌ی عموم مخاطبان مواجه شد.

در مراسم اختتامیه دومین کنگره، از پایان نامه های برتر تحصیلات تکمیلی به منظور تشویق و ترغیب اساتید و دانشجویان به تحقیق در حوزه زغالسنگ، تقدیر به عمل آمد. همچنین تجلیل از پیشکسوتان و چهره های ماندگار صنعت زغالسنگ کشور از دیگر برنامه های اختتامیه بود که طی آن از دکتر کوروش شهریار از بخش دانشگاه و نیز مهندس یدالله اسماعیلی و مهندس حبیب الله صادقی از فعالان و پیشکسوتان صنعت زغالسنگ تقدیر به عمل آمد.

نام:

پست الکترونیک:

امتیاز شما به این خبر:

نظر شما: