چکیده: هدف از انجام این پژوهش، بررسی آزمایشگاهی لیچینگ مس از نمونه خاک معدن کوه خیری با روش تانک لیچینگ بود. برای دستیابی به این هدف، برنامه تحقیقاتی به سه فاز کاری تقسیم شد. ابتدا آماده‌سازی نمونه‌ی دریافتی انجام و نمونه معرف تهیه گردید. سپس آنالیز شیمیایی و کانی‌شناسی نمونه معرف با آنالیز ابعادی ذرات، XRF، XRD، جذب اتمی و مطالعه‌ی مقاطع نازک و صیقلی انجام شد. نتایج نشان دادند که محتوی مس کل برابر 5۷/0 درصد است. آنالیز سرندی نمونه خاک دریافتی نشان داد که 78/86 درصد ذرات کمتر از 2 میلی‌متر (سرند 10 مش) و d80 تقریبا برابر سرند 12 مش (1680 میکرون) است. مطالعه‌ی کانی‌شناسی مقاطع نشان داد که تقریباً بیش از 80% کانی‌های مس به شکل ثانویه (غالباً کربناتی/گاهی سیلیکاتی) و کمتر از 20% آن به شکل اولیه (سولفیدی) است. در ضمن حدود 90% کانی‌های غیرفلزی مس سبزرنگ بوده (نظیر مالاکیت) و در حدود 10% کانی‌های مس متمایل به رنگ آبی (کریزوکولا) هستند. در مرحله‌ی دوم رفتار پارامترها با روش یک فاکتور در یک زمان مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان دادند که میزان مس استخراج‌شده با افزایش غلظت اسید، زمان لیچینگ و درصد جامد افزایش می‌یابد. بررسی دانه‌بندی نشان داد که دانه‌بندی 2-0 میلی‌متر نسبت دیگر فراکسیون‌ها شامل 500-0 میکرون، 1-0 میلی‌متر و نمونه خاک اصلی دریافتی (4-0 میلی‌متر) انتخاب بهتری برای فرایند تانک لیچینگ می‌باشد. هرچند آزمون مقدار مصرف اسید با بطری غلتان تایید کرد که میزان مصرف اسید برای نمونه مورد مطالعه بسیار زیاد است و این بدلیل حضور ترکیبات سیلیکاته و رسی در نمونه بود. سرعت همزدن پالپ نیز نسبت به پارامترهای دیگر تأثیر اندکی بر روند استخراج مس داشت و تایید کرد که نرخ اختلاط پالپ باید در حدی باشد که ذرات نمونه را به حالت تعلیق در آورد و از ته نشین شدن آن‌ها جلوگیری کند. در مرحله‌ی سوم مدل‌سازی، بهینه‌سازی و ارزیابی اثرات متقابل پارامترها با استفاده از طراحی آماری آزمایش‌ها بر اساس روش‌ سطح پاسخ-طرح مرکب مرکزی انجام شد. نتایج نشان دادند که زمان لیچینگ، درصد جامد، غلظت اسید و اندرکنش بین آن‌ها به‌ترتیب بیشترین تاثیر را بر راندمان انحلال مس دارند و بازیابی لیچینگ مس به شدت به برهم کنش بین فاکتورها وابسته است. علاوه بر این، بهینه‌سازی فرآیند با روش تابع مطلوبیت انجام گرفت و شرایط بهینه‌ شامل غلظت اسید حدود 90 کیلوگرم بر تن، درصد جامد 35، نرخ اختلاط پالپ حدود 150 دور بردقیقه، زمان لیچینگ 5/2 ساعت و دانه‌بندی 2-0 میلی‌متر با مطلوبیت 8/0 به دست آمد. تحت این شرایط بازیابی لیچینگ مس بیش از 72 درصد بود. در نهایت سینتیک فرآیند بررسی شد که نشان داد مدل نفوذ سیال از طریق لایه تولیدی با انرژی فعال‌سازی ۱۵/۱۴ کیلوژول بر مول کنترل‌کننده نرخ واکنش می‌باشد.