چکیده: آتشباری به‌عنوان یکی از عملیات اساسی در معادن، در صورت نبود طراحی و کنترل مناسب می‌تواند پیامدهای نامطلوبی همچون پرتاب سنگ، لرزش زمین و هوا و عقب‌زدگی را به همراه داشته باشد. شناسایی و تحلیل دقیق عوامل موثر بر این پدیده ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این راستا، به‌کارگیری روش‌های عددی به دلیل امکان شبیه‌سازی شرایط مختلف، سرعت بالا و صرفه‌ اقتصادی، رویکردی کارآمد و جایگزینی مناسب برای آزمون‌های میدانی به شمار می‌آید. در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار PFC3D، مدلی عددی برای بررسی تاثیر پارامترهای قابل کنترل شامل گل‌گذاری، بارسنگ و فاصله‌داری، فاصله اولین ردیف چال از لبه پله، خرج ویژه و زمان تاخیر بر انفجار پله معدنی توسعه داده شده است. معدن دشت ده شرقی واقع در استان یزد به عنوان مورد مطالعاتی انتخاب شد. اعتبارسنجی مدل بر اساس نتایج آزمایش تک‌چال انفجاری در سنگ کنگلومرایی انجام شده است. نتایج مدل سازی نشان می‌دهد کاهش ۲۰ درصدی گل‌گذاری موجب افزایش ۱۶ درصدی پرتاب سنگ و کاهش ۵ درصدی عقب‌زدگی می‌شود، در حالی که افزایش ۲۰ درصدی آن، پرتاب سنگ را ۱۸ درصد کاهش و عقب‌زدگی را حدود ۸/۷ درصد افزایش داده است. مدلسازی بارسنگ و فاصله داری نشان داد که کاهش ۱۰ درصدی آن باعث افزایش ۲۲ درصدی پرتاب سنگ و کاهش ۱۰ درصدی عقب‌زدگی می‌شود، در حالی که افزایش 10 درصدی این پارامترها پرتاب سنگ را 4 درصد کاهش و عقب‌زدگی را 2 درصد افزایش می‌دهد. با ثابت ماندن بارسنگ و با افزایش 20، 30 و 50 درصدی فاصله داری، پرتاب سنگ به ترتیب 4، 12 و 20 درصد افزایش یافته و عقب زدگی نیز به ترتیب 5/4، 5/17 و 30 درصد افزایش می‌یابد. علاوه بر این، مقدار پراکندگی کپه نیز با افزایش فاصله‌داری، کاهش چشمگیری نشان می‌دهد. پارامتر مورد بررسی دیگر، فاصله اولین ردیف چال از لبه پله است که با کاهش 10 و 20 درصدی آن، پرتاب سنگ به ترتیب 20 و 36 درصد افزایش و عقب زدگی 15 و 7 درصد کاهش می‌یابد. خرج ویژه پارامتر قابل کنترل دیگری است که بررسی شده است. با افزایش 20 درصدی خرج ویژه، پرتاب سنگ 10 درصد و عقب-زدگی 5 درصد افزایش یافته و با کاهش 20 درصدی خرج ویژه، پرتاب سنگ 16 درصد و عقب زدگی 8 درصد کاهش می‌یابد. در نهایت با بررسی پارامتر زمان تاخیر مشخص شد که افزایش آن میزان پرتاب سنگ و عقب-زدگی را کاهش داده و پراکندگی توده انفجاری به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. براساس نتایج بدست آمده، اثر پارامترهای قابل کنترل موثر بر آتشباری از بیشترین تا کمترین تاثیر بر پیامد پرتاب سنگ به ترتیب شامل فاصله اولین ردیف چال از لبه پله، بارسنگ با فاصله‌داری، گل‌گذاری، خرج ویژه و زمان تاخیر هستند. همچنین ترتیب تاثیر پارامترها بر پیامد عقب زدگی به ترتیب شامل فاصله اولین ردیف چال تا لبه پله، بارسنگ و فاصله داری، زمان تاخیر، گل گذاری و خرج ویژه هستند.