چکیده: سازند آسماری به سن الیگو-میوسن، یکی از سازند های مخزنی مهم در حوضه زاگرس است. در این مطالعه پس از نمونه برداری از مغزه های حفاری یکی از میادین هیدروکربنی ایران و تهیه مقاطع نازک، بر اساس مطالعات پتروگرافی با میکروسکوپ نوری، ریزرخساره‌ها و محیط های رسوبی این سازند بررسی شدند. سازند آسماری شامل 9 ریزرخساره مختلف است که در محیط ‌های جزر و مدی، لاگون، پشته های زیردریایی و دریای باز در یک رمپ کربناته در بخش های مختلف رمپ داخلی، میانی و خارجی رسوب گذاری کرده‌اند. که بیشترین تمرکز ریز رخساره ها در رمپ داخلی و بخش بالایی سازند آسماری می باشد. مطالعات دقیق تر پتروگرافی به وسیله میکروسکوپ الکترونی روبشی گسیل میدانی مجهز به دتکتور EDS نشان داد که پس از رسوب گذاری، فرآیند های دیاژنزی مختلفی این سازند را تحت تاثیر قرار داده‌اند. این فرآیندها شامل آشفتگی زیستی، نئومورفیسم، انحلال، شکستگی، دولومیتی شدن، میکرایتی شدن، فشردگی و سیمانی شدن می باشند. از بین این فرآیندها، انحلال، شکستگی و دولومیتی شدن بیشترین تأثیر در افزایش کیفیت مخزن و بالعکس فشردگی و سیمانی شدن بیشترین تأثیر را در کاهش کیفیت مخزن داشته‌اند. کانی‌های انیدریت، کلسیت و دولومیت ثانویه از مهم‌ترین کانی‌های دیاژنزی در سازند آسماری می باشند. مطالعات میکروترمومتری میانبارهای آبگین نشان داد که سیمان انیدریتی در رخساره دولواسپارایت در دمای میانگین C ° 93 و از آب منفذی با شوری متوسط Wt Nacl %18 ، در مرحله مزوژنز و در رخساره دولومیکرایت در دمای C °62 با میانگین شوری Wt Nacl %27 ، در مرحله ائوژنز تشکیل شده است. سیمان کلسیتی در سازند آسماری در محدوده دمایی C ° 38 تا C ° 120 و محدوده شوری۱۵تا Wt Nacl %34 ، تشکیل شده که نشان از ایجاد این سیمان در مراحل مختلف دیاژنزی، از نزدیک به سطح تا مراحل تدفین عمیق می باشد. دولومیت های ثانویه نیز در دمای میانگین C ° 79 و از آب منفذی با شوری میانگین Wt Nacl %25 ، در مرحله مزوژنز تشکیل شده اند. در مطالعات میانبارهای هیدروکربنی توسط اشعه ماورای بنفش مشخص شد که این نوع میان‌بارها در سیمان‌های انیدریتی رخساره دولومیکرایت و سیمان‌های کلسیتی کم عمق وجود ندارند و بنابراین پرشدگی مخزن با مواد هیدروکربنی، بعد از تشکیل این کانی ها بوده است. در مقابل، سیمان انیدریتی در رخساره دولواسپارایت، دولومیت های ثانویه و سیمان های کلسیتی تدفینی، حاوی میانبارهای نفتی می باشند که نشان می دهد در زمان تشکیل این کانی ها سیال نفتی در محیط وجود داشته و یا به عبارتی مهاجرت هیدروکربن به مخزن، قبل از تشکیل کانی های مذکور بوده است. مطالعات بررسی فرآیند های دیاژنزی، زمان نسبی و نحوه تشکیل آنها، کمک های شایانی در شناخت، توصیف و ارزیابی مخزن هیدروکربنی می‌نماید.