چکیده: چکیده در پژوهش حاضر، به منظور تحلیل تئوری و تجربی تکامل ناهمسانگردی ورق فلزی در حین تغییرشکل، ابتدا با انجام آزمون‌های استاندارد کشش بر روی نمونه‌های ورق فولاد DC04، خواص مکانیکی ماده استخراج و اندازه‌گیری شد. سپس معیارهای تسلیم ناهمسانگرد درجه دوم Hill 1948 و غیر درجه دوم BBC 2005 برای توصیف رفتار پلاستیک ماده و مدل سخت‌شوندگی سوئیفت برای تقریب رفتار کرنش‌سختی ماده انتخاب شد. پارامترهای ناهمسانگردی معیار تسلیم BBC 2005 از طریق داده‌های آزمون کشش تک‌محوری و بهینه‌سازی یک تابع خطا از طریق الگوریتم لونبرگ- مارکوارت تعیین شدند. در ادامه، برای بررسی تجربی تکامل ناهمسانگردی تحت کرنش، با بهره‌گیری از روش DIC و انتخاب هدفمند نقاط اندازه‌گیری، رفتار ناهمسانگردی ورق در سطوح مختلف کرنش تحلیل و با یک چندجمله‌ای مرتبه شش مدل‌سازی شد. تحلیل DIC نشان داد که میانگین تکامل ناهمسانگردی نقاط سطح نمونه می‌تواند مبنایی جامع برای توصیف توابع ناهمسانگردی وابسته به کرنش فراهم کند. علاوه بر این، مشاهده شد که با اعمال کرنش معادل 5/0، ناهمسانگردی نرمال و صفحه‌ای ورق به ترتیب %57 و %84 کاهش می‌یابد که نشان می‌دهد با پیشرفت شکل‌دهی فلز، خواص ناهمسانگردی و در نتیجه مقاومت در برابر نازک‌شدگی ماده کاهش می‌یابد. در ادامه پژوهش، توابع تجربی تکامل ناهمسانگردی پس از اعتبارسنجی، در قالب زیربرنامه UMAT در ABAQUS جایگزین ضرایب ثابت معیارهای تسلیم شدند و فرآیند کشش تک‌محوری با مدل‌های Hill 1948(ε ̅) و BBC 2005(ε ̅) به‌صورت عددی شبیه‌سازی شد. شبیه‌سازی مشابهی با توابع تسلیمHill 1948 و BBC 2005 با ضرایب ثابت انجام شد. این بخش از مطالعه، بهبود قابل توجهی را در دقت مدل‌سازی رفتار پلاستیک فولاد DC04 تحت آزمون‌های درون صفحه‌ای با ترکیب تکامل ناهمسانگردی در معیار تسلیم نشان می‌دهد. در گام نهایی، برای اعتبارسنجی مدل پیشنهادی در فرآیندهای خارج از صفحه، آزمون تجربی ناکازیما و شبیه‌سازی عددی آن روی ورق DC04 انجام شد و با مدل‌سازی مسیرهای کرنش و پیش‌بینی منحنی‌های نیرو-جابجایی و FLD بر اساس چهار تابع تسلیم مورد بحث و دو معیار گلویی وابسته به زمان، نتایج عددی با داده‌های تجربی مقایسه گردید. نتایج نشان داد که معیارهای تسلیم تکاملی، با وجود برخی محدودیت‌ها به‌ویژه در حالت کشش دو‌محوری متوازن، بازتولید نسبتاً دقیقی از FLD تجربی ارائه می‌دهند و موجب بهبود قابل‌توجهی در پیش‌بینی کرنش‌های حدی توسط شبیه‌سازی‌های FE شدند. همچنین انرژی جذب‌شده در هر حالت شبیه‌سازی بر اساس سطح زیر منحنی نیرو–جابجایی سنبه محاسبه و با داده‌های تجربی مقایسه گردی