چکیده: چکیده فرسودگی بذر تنشی غیر زیستی است که می تواند سبب آسیب های سلولی، تأخیر در ظهور گیاهچه، کاهش توانایی مقاومت در برابر تنش ها و در نهایت استقرار ضعیف گیاهچه گردد . در پژوهش حاضر، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و تغییر پروفایل متابولیتی سویا با استفاده از دستگاه GC-MS در پاسخ به تنش فرسودگی بذر و پیش تیمار اسیدگالیک مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با عوامل فرسودگی شامل دو سطح تنش و عدم تنش و پیش تیمار با گالیک اسید در سطوح صفر و مصرف 25 و 50 میلی گرم در لیتر انجام شد. نتایج نشان داد که فرسودگی بذر موجب کاهش معنی دار درصد و سرعت جوانه زنی بذور شد. پیش تیمار بذور فرسوده با غلظت های 25 و50 میلی گرم در لیتر اسیدگالیک، درصد و سرعت جوانه زنی بذور را در مقایسه با عدم مصرف پیش تیمار )شاهد( به ترتیب به میزان 25 و 22 درصد بهبود بخشید. بررسی الگوی متابولیتی عصاره ی گیاهچه های حاصل نشان داد که 73 ترکیب از دسته ی قندها، قندهای الکلی، اسیدهای چرب، آمینواسیدها و ترکیبات آلی در سطوح مختلف تنش فرسودگی و پیش تیمار اسید گالیک به طور مشترک در تمامی تکرارها سنجش شدند. کاربرد و عدم کاربرد پیش تیمار اسید گالیک در شرایط فرسودگی بذر موجب تنوع محتوای متابولومی گردید. تنش فرسودگی مسیر متابولیسم برخی اسیدهای آمینه نظیر گلایسین، سرین و ترئونین را بصورت کاهشی و در مقابل مسیر متابولیسم کربوهیدرات ها بویژه گالاکتوز، فروکتوز و مانوز را بصورت افزایشی تحت تاثیر قرار داد. پیش تیمار اسید گالیک در بذور فرسوده علاوه بر اینکه مسیر متابولیسم قندها را با معنی داری بیشتری تحت تاثیر قرار داد، بیوسنتز برخی اسیدهای چرب، مسیرهای متابولیسمی اسیدهای آمینه نظیر آلانین، آسپارتات و گلوتامات و بطور اختصاصی مسیر آنتی اکسیدانی متابولیسم آسکوربات در شرایط پیش تیمار 25 میلی گرم در لیتر اسید گالیک، بطور معنی داری تاثیر پذیرفتند. به این ترتیب گیاه در شرایط تنش، تامین انرژی را از طریق تغییر محتوای متابولیت ها دنبال می کند و پیش تیمار اسید گالیک به ویژه با غلظت 25 میلی گرم در لیتر با تغییرات مثبتی که در مسیرهای متابولیسمی کربوهیدرات ها، اسیدهای آمینه و برخی اسیدهای چرب ایجاد نمود، ضمن تقویت این روند با مهار رادیکال های آزاد و بهبود استراتژی های دفاعی در شرایط زوال بذر به کاهش پیامدهای فرسودگی و افزایش بنیه بذر و گیاهچه کمک می کند.