چکیده: چکیده به‌منظور بررسی تأثیر دما و پتانسیل آب بر جوانه‌زنی کینوا، و همچنین برآورد دمای کاردینال این گیاه، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت سطح دمایی (5 تا 40 درجه سانتی‌گراد) و چهار سطح پتانسیل آب (0 تا -12 بار) در آزمایشگاه اجرا شد. همچنین یک آزمایش مزرعه ای در دو مکان دیباج و دامغان به اجرا درآمد که در آن، تیمارهای آزمایش شامل سه سطح کم‌آبیاری (تأمین 100، 70 و 40 درصدی نیاز آبی گیاه) و سه سطح محلول‌پاشی نیتروفنولات سدیم (شاهد، محلول‌پاشی در مرحله ساقه‌روی و محلول‌پاشی در مرحله گلدهی) بود. نتایج نشان داد که مدل هیدروترمال تایم تا رویداد (HTTE) می تواند با دقت بالا (R2=0.95) تأثیر هم‌زمان پتانسیل آب و دما بر دینامیک جوانه‌زنی کینوا را توصیف نماید. دمای کاردینال پیش بینی شده توسط این مدل عبارت بود از 2/2 درجه سانتی گراد برای دمای پایه، 86/31 درجه سانتی گراد برای دمای مطلوب و 33/44 درجه سانتی گراد برای دمای سقف. پتانسیل آب باعث افزایش دمای پایه و کاهش دمای سقف شد، اما تأثیری بر دمای مطلوب نداشت. رابطه بین برخی صفات بیوشیمیایی مانند کاروتنوئید، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و آنتوسیانین با مقاومت به خشکی غیرخطی و درجه دو بدست آمد. ترکیباتی مانند پرولین و کاتالاز تأثیر سینرژیستی بر مقاومت به خشکی برجای گذاردند، این درحالی است که افزایش هم‌زمان قندهای محلول و پرولین تأثیری آنتاگونیستی بر مقاومت به خشکی نشان داد. استفاده از نیتروفنولات سدیم نیز تأثیرات متفاوتی بر صفات مورد بررسی داشت، به‌طوریکه در برخی موارد باعث افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان شد، اما در مراحل خاصی مانند محلول پاشی در مرحله گل‌دهی برخی صفات مانند محتوای قندهای محلول و آنتوسیانین داشت. در هر دو منطقه دامغان و دیباج، محلول پاشی نیتروفنولات سدیم بر گیاه به ویژه در مرحله ساقه روی توانست اثر تنش خشکی شدید ناشی از کم آبی بر عملکرد دانه را تقلیل دهد. به‌طور کلی، دیباج نسبت به دامغان محیط مناسب‌تری برای رشد گیاه و تولید عملکرد بالاتر فراهم کرد، اما کم‌آبیاری اثرات منفی بیشتری در دامغان داشت.