چکیده: در این تحقیق حذف همزمان متیل ویولت و متیلن بلو به عنوان دو رنگ کاتیونی با استفاده از کامپوزیت هیدروکسی آپاتیت-ام آی ال-101- (آلومینیم) انجام شد. هیدروکسی آپاتیت به روش هم رسوبی شیمیایی، چارچوب فلز-آلی و کامپوزیت هیدروکسی آپاتیت-ام آی ال-101- (آلومینیم) هر دو به روش هیدروترمال سنتز گردید. کامپوزیت حاصل با استفاده از تکنیک های میکروسکوپ الکترونی روبشی (FESEM)، طیف سنجی پراکندگی انرژی پرتو ایکس (EDX) و طیف سنج تبدیل فوریه مادون قرمز (FT-IR) مشخصه‌یابی شد. تاثیر پارامترهای pH محلول، زمان تماس، غلظت اولیه محلول دو رنگ، مقدار جاذب و دما بر راندمان حذف و ظرفیت جذب جاذب بررسی شدند. برای حالت تک‌جزئی ایزوترم‌های لانگمویر، فروندلیج، رادوشکویچ و تمکین مورد بررسی قرار گرفت که در حالت تک‌جزئی، متیل ویولت (9861/0R2=) و متیلن بلو (9967/0R2=) به ترتیب بیشترین تبعیت از ایزوترم تمکین و ایزوترم لانگمویر را نشان دادند. حداکثر مقدار ظرفیت جذب (qmax) با ایزوترم لانگمویر در دمای 20 درجه سانتی‌گراد، 9/5pH= در 0/100 میلی لیتر محلول تک‌جزئی برای متیل ویولت و متیلن بلو به ترتیب 3/161 و 7/166 میلی گرم بر گرم و در حالت دوجزئی نیز این مقدار (qmax) به ترتیب نسبت به متیل ویولت و متیلن بلو به ترتیب 1/66 و 3/116 میلی گرم بر گرم به دست آمد. در حالت دوجزئی از معادله خطی فروندلیچ بسط یافته (شیندورف) استفاده شد که ضریب رقابت ( aijو aji) برای متیل ویولت و متیلن بلو به ترتیب 45/1 و 06/0 به دست آمد که مزاحمت بیشتر متیلن بلو بر متیل ویولت برای جذب شدن بر روی جاذب را نشان می‌دهد. با توجه به داده های سینتیکی که براساس واکنش جذب توصیف می‌شوند سه مدل شبه مرتبه اول، شبه مرتبه دوم و نفوذ درون ذره‌ای مورد بررسی قرار گرفت. که بر این اساس از مدل مدل سینتیکی شبه مرتبه‌ی دوم تبعیت می‌کند. با توجه به پارامترهای ترمودینامیکی (∆G0،∆H0 و ∆S0) مشخص می‌شود که فرآیند جذب سطحی خود به خودی، گرماده و همراه با کاهش بی نظمی می‌باشد. با توجه به نتایج حاصل کامپوزیت هیدروکسی آپاتیت-ام آی ال-101(آلومینیم) می تواند به عنوان یک جاذب مناسب و کارآمد با راندمان حذف مناسب و ظرفیت جذب بالا برای تصفیه منابع آبی به کار برده شود.