چکیده: هدف این پژوهش، طراحی مجتمع‌های مسکونی با تأکید بر مفهوم همسایگی و افزایش حس تعلق به مکان در شهرستان زابل است. این مطالعه به شناسایی عواملی می‌پردازد که بر طراحی مجتمع‌های مسکونی تأثیرگذارند و می‌توانند در ارتقای ارتباطات اجتماعی و حس تعلق مؤثر باشند. پژوهش به‌روش توصیفی-تحلیلی و با ترکیب مطالعات اسنادی و میدانی انجام شد. ابتدا، مبانی نظری و شاخص‌های مرتبط با همسایگی و حس تعلق از منابع علمی استخراج گردید. سپس، از طریق پرسش‌نامه و مصاحبه‌های میدانی داده‌هایی از مردم (شامل متخصصان معماری و ساکنان منطقه) جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و تکنیک‌های آماری صورت گرفت. نتایج نشان داد که عرصه‌های اجتماعی و روان‌شناختی بیشترین تأثیر را بر حس تعلق به مکان دارند. همچنین طراحی فضاهای باز، نیمه‌باز، فضاهای سبز و تأمین فضاهایی برای تعاملات اجتماعی مانند پارک‌ها، بهبود حس تعلق به مکان کمک می‌کنند. در نهایت، با استفاده از تحلیل SWOT و بررسی راهبردهای طراحی، پیشنهاداتی برای بهبود طراحی مجتمع‌های مسکونی در زابل ارائه شد. این یافته‌ها می‌تواند در حل مسائل اجرایی و کاهش مشکلات اجتماعی مانند مهاجرت‌های غیرضروری مؤثر باشد.